travma sonrası stres bozukluğu

tssb artan kaygıyı, travmayla ilişkili uyaranlardan kaçınma ve uyarılma düzeyinde artış gibi belirtilerin yer aldığı ciddi bir stresöre yönelik aşırı tepkileri içermektedir. bu tanılar için, gerçek veya ölüm tehdidi, ciddi yaralanma veya cinsel saldırı gibi olaylara maruz kalmış olmalı veya bu tür olaylara şahit olmalıdır. tanı kriterleri: travmatik olaylardan sonra başlayan veya kötüleşen ve de 3 ile 31 gün arasında devam eden aşağıdaki belirtilerden en az 9'unun olması. -travmatik olay/olaylara ile ilgili yineleyici, istem dışı, girici ve rahatsızlık veren anılar. -olay/olaylarla ilişkin tekrarlayıcı ve sıkıntı veren rüyalar. -kişinin travmatik olay tekrarlanıyormuş gibi hissettiği disosiyatif tepkiler. -travmatik olayı simgeleyen veya çağrıştıran uyaranlara maruz kalınca uzun süreli ruhsal sıkıntı yaşama. -sürekli biçimde olumlu duygu yaşayamama -uyku bozukluğu -her an tetikte olma -saldırganlık, öfke patlamaları, kızgınlık. -abartılı irkilme tepkisi gösterme. -ajitasyon ya da yerinde duramama. -konsantrasyon sorunları. -travmatik olayın önemli bir yönünü hatırlayamama -olayı simgeleyen/çağrıştıran içsel uyaranlardan kaçınma -olayı simgeleyen/çağrıştıran dışsal uyaranlardan kaçınma

travmaya maruz kalan kadınların travma sonrası stres bozukluğu geliştirme ihtimali erkeklerden iki kat daha fazla bunun sebebi ise çevresel faktörler. yani bir nevi toplumun erkektir yapar, erkektir sever, erkektir söver, erkektir s*ker bakış açısıyla olaya yaklaşırken kadınlara adeta erkeklerin tutsakları gibi davranması kadınların bu bozukluğu geliştirme ihtimalini ikiye katlıyor. kadın olmak zor, dünyanın her yerinde ama türkiye'de çok zor.

bi ara bana da konmuştu bu tanı. uykumdan sürekli çığlık atarak ya da sıçrayarak uyanıyordum. artık uyumak istemeyecek şekilde rahatsız ediciydi. sürekli tetikte dolaşıyordum, biri omzuma bile dokunsa sinirlerim boşalır, çığlık atar ya da yardıra yardıra kaçardım. sonra beynimi incelemek için tomografiye soktular ve yarım saat o çamaşır makinesi gibi aletin içinde tıkılı kaldım. sonra doktorum bana bi garip bakarak, çok fazla korktuğumu, beni kimin, neyin korkuttuğunu falan sormuştu. bir de uykumda beyin dalgalarımın ne haltlar yediğini anlamak için bi sürü alet yapıştırıp uyku ilacı vermişlerdi vs. dört ay ilaç tedavisi gördüm, biraz azalınca yukarıda saydıklarım, ilacı da içmez oldum. uyuşturmaktan ve uyutmaktan başka bir boka yaramıyordu çünkü. aradan uzun zaman geçti. şimdi daha iyiyim, biraz kendi çabamla aştım korkularımı. çok üzerime gelinmediği müddetçe kriz geçirmiyorum.

kişinin fiziksel, duygusal yahut cinsel istismar türlerinden en az birini yaşamış, başına gelen bu olaya(lara), tanıklık etmişse (yani görmüşse), ve bu durumla tekrar tekrar karşı karşıya kalmışsa; yahut aile ici bir üyenin başına kötü bir şey gelmişse(ölüm falan olabilir); bu olaylardan sonra istemdışı; travmatik olayın yineleyici ve sıkıntı veren uzantıları varsa(mesela 6 yaşından büyük çocuklarda dışavurum için oyun yolu denenebilir), kişi travmatik olaya rüyalarında görüyorsa(sıkıntılı düşler), kişinin örseleyici olaylar oluyormuş gibi hissettiği tepkiler gözleniyorsa, (mesela froyd'un yayınladığı bir makalede histerik krizi travmayla bağdaşlaştırmıştı. sonrasında o viyanadaki çoğu kadının histerik kriz geçirdiğini tespit edip, bu elit zumredeki çoğu kadının çocukken cinsel istismara uğradığını ortaya çıkarmıştı. ve bunu bir makalede yayınlayınca herkes buna sırt dönmüş yiyecek parası kamamıştı. daha sonra zekice bir makale yazıp kadının seksi her an ve her zaman istediğini yazmıştı. yani tecavüz suçunu kadına yüklemişti. i̇şte bu yüzden freud benim gözümde orospu çocuğudur.) travmatik olayı simgeleyen uyaranlarla karşılaşınca ruhsal sıkıntı yaşama, bu sıkıntılara fizyolojik olarak gözle görülür tepkiler veriyorsa; bu yaşadığı travmatik olaydan kama tepkisi gösteriyorsa ön tanı konulabilir. not: aşağıdaki ölçütler erişkin, genç ve 6 yaşından büyük çocuklar için geçerlidir. ayrıca, aşağıdaki yazdıklarımdan en az 2'sinin olması tanıyı güçlendirmektedir: travmatik olayların bir kısmının hatırlanamaması(bkz: disosyatif amnezi), kişinin başkaları ve dünyaya karşı taşıdığı "kötülük" fikirleri(kimseye güvenilmez, dünya kötü bir yer gibi), travmatik olaya karşı kendini yahut bir başkasını/başkalarını suçlu çıkartma durumu, sürekli süregiden olumsuz duygusal durum, önemli etkinliklere karşı belirgin ilgi azalması, insanlara ve topluma yabancılaşma durumları, sürekli bir biçimde olumlu duygular yaşayamama, (yaş ve gelişim farkı gözetlenmeksizin tüm vakalarda; aşağıdakilerin en az 2'si gözlenir.) insanlara ve nesnelere karşı sözel yahut sözel olmayan öfke patlamaları; kendine zarar verici davranışlarda bulunma, her an tätigte ölmalerei, abartılı tepkiler gösterme, odaklanma güçlükleri, uyku bozuklukları. Hafif seyredenlerde sadece görüşme yapmak yeterken; orta ve ağır versiyonlarda ilaç desteği şarttır.

Bu insanlar geçmişte yaşarlar, ana odaklanamazlar evet ilaç sorunu çözebilir ama asıl derine inemez. Travma yaşayan insanların sol beyinleri kilit dışı kalır sağ beyin aktif olur ve beynin konuşma kısma etkisiz hale gelir bu da travma yaşayan insanların neden suskun olduklarını açıklıyor.Travma basit bir uyaranla yeniden yaşanabilir bu da beyindeki görsellikle alakalıdır. Emdr adlı tedaviyle olumlu sonuçlar alınabilir.Ve en son olarak da bu kişilerin stres hormonu normale dönmediği için en ufak strese maruz kaldıklarında aşırı tepki gösterebilirler. (bkz: Emdr)

Benim bütün derdim buymuş sanırım. Aradan yıllar geçtikten sonra farkettim ki benim sorunum bu. Şuradaki 19 kriterden 16'sına sahibim. Hatta bende sanırım baya baya var. Her kriteri okuduğumda kendim için örnek verebildim hem de bugün düşündüklerimden örnekler verdim. Üzerinden yıllar geçmiş ama ben bugün bile bu kriterleri sağlıyorum. Kendime acıyorum, hayatıma aldığım insanlar için kendime acıyorum. Bana "unutmak isteseydin unuturdun, acı çekmek istiyorsun." diyen insanlar aldım hayatıma ne yazık! Onları dinleyip kendimi suçladığım için de kendime acıyorum. Ben hastayım. Benim psikolojim bozuk. Ben depresyondayım ben baba gibi 3 travma yaşadım şuncacık ömrümde. Ama size söylemek ne kolay; sen acı çekmeyi seviyorsun. Bir de demiyorlar mı "sanki dünyada en çok acı çeken kişi sensin" diye kendimi camdan atasım geliyor. En çok acı çeken insan olmamam acı çektiğim gerçeğini değiştirmiyor. Üstelik bunu bilmek daha da kötü hissettiriyor. Kendimi elindekiyle yetinmeyi bilmeyen şımarık bir çocuk gibi hissediyorum.

Bir yumruk yıkamazdı beni belki ama beklemediğim anda çalan bir kapının korkusu başımı döndürüyor. Elim ayağım titremeye başlıyor muazzam bir taşikardi başlıyor. Kabuslar/ataklar. Çok yorucu çok.